OOGSTFEEST

De hoofdweg in Nézsa is geblokkeerd door een bont gezelschap: een kar, mensen te paard, vrouwen in bont bestikte klederdracht, mannen in witte hemden, zwarte broeken, paardrijlaarsen en een zwarte hoed met een brede rand. En een paar dorpelingen die zich opzichtig als zigeuner hebben uitgedost. Het is september. Szüret, oogstfeest.
De stoet trekt langzaam door het dorp, om bij ieder hek even te pauseren, een deuntje te spelen, een rondje te dansen en vooral een slokje te drinken. Zo'n optocht duurt een paar uur, en naarmate de tijd vordert, wordt het tempo steeds trager en de dronken joligheid steeds groter.
Toepasselijk, want de aanleiding voor het spektakel is de druivenoogst, en dus de aanstaande productie van - in de Cserhát eerlijk gezegd niet al te beste - huiswijn. Een kennis van ons die een manage heeft, heeft het er in september druk mee: haar paarden, plus een paar ruiters, zijn dan in alle dorpen gewild.
Een echte szüret kan namelijk niet zonder een aantal vaste types. Er lopen rovers in mee, ruiters en paardenherders, een 'dorpsagent' en een 'Slovaak' zijn ook onmisbaar, net als een rechter, een gans en dus als zigeuners verklede dorpelingen, die meisjes kussens en dansend door de straten gaan, op muziek die geleverd wordt door een orkestje dat meestal uit echte zigeuners bestaat.
Iedereen zal je vertellen dat het een oude traditie is, maar daar is wel wat op af te dingen. Begin jaren negentig zag je sporadisch een oogstfeest in de streek, maar het gebruik was feitelijk uitgestorven. En om begrijpelijke redenen.
De szüret stamt namelijk uit de feodale tijd. Aan het eind van de oogst trokken de landarbeiders in een soort carnevalsstoet naar het huis van de landheer, waar ze werden onthaald op een feestmaaltijd. Het was een gelegenheid waarbij ze, met een verkleedpartij, liedjes en grappen, een keer de kans kregen te zeggen wat ze op hun hart hadden zonder dat de landheer hen dat kwalijk nam.
Zo'n feodaal gebruik paste natuurlijk niet onder het communisme. Spotten met het systeem was in die dagen sowieso niet zo verstandig. Dus de szüret verdween. Inmiddels heeft vrijwel ieder dorp in de streek weer een oogstoptocht. Een eeuwenoude traditie.... op zijn manier.