EIGEN PAROCHIE

„Mensen die rechts stemmen, willen nu eenmaal alleen maar lezen hoe mis alles in dit land is, ze willen schandalen en verhalen over verschrikkelijk politieoptreden tegen demonstranten.” Deze uitspraak van een vooraanstaande liberale journalist zegt helaas veel over de Hongaarse journalistiek. Dat de ’ene kant ’ geïnteresseerd zou kunnen zijn in de mening van ‘de andere’ is blijkbaar uitgesloten.
Het conservatieve weekblad Heti Válasz had afgelopen week het thema ‘wie houdt van Hongarije’ en ‘ de vreedzame meerderheid’. In dat kader kwam ook een filosofe aan het woord, die journalisten ter linker en ter rechter zijde verweet geen respect te hebben voor de mening van de andere zijde en alleen voor eigen parochie te schrijven.
Een terecht verwijt, dat nog meer actualiteit heeft gekregen, nu Gábor Széles, eigenaar van de liberale Magyar Hirlap, heeft besloten dat de krant van liberaal naar rechts-conservatief moet opschuiven. Dat is een raar besluit, zonder enige twijfel. De Magyar Hirlap dreigde een paar jaar geleden ten onder te gaan, omdat de toenmalige eigenaar Ringier het blad wilde sluiten.
De krant wist uiteindelijk overeind te blijven, omdat Ringier onder druk bereid was het recht op de titel af te staan en dankzij de inzet van redactieleden die wekenlang vrijwel gratis werkten, lezers die het risico van een abonnement namen, hoewel niet duidelijk was of de krant zou overleven, wat overheidssteun en uiteindelijk de komst van Széles als nieuwe eigenaar....
Maar echt op zijn poten is de krant niet meer gekomen, mede, aldus redactieleden, omdat Széles er te weinig geld in heeft gestoken. De Magyar Hirlap heeft bijvoorbeeld niet eens meer het geld om er correspondenten in de grotere Hongaarse steden op na te houden. Dat soort bezuinigingsdrift komt de kwaliteit uiteraard niet ten goede. De oplage is dan ook bedroevend, waarschijnlijk minder dan 15 duizend.
Toch is er voor de ommezwaai weinig te zeggen. De Magyar Hirlap als centrumrechtse rechtse krant lijkt weinig kans te maken. Momenteel schijnen de liberale lezers massaal weg te lopen, net trouwens als veel liberale journalisten. En of daarvoor conservatieve lezers in de plaats komen, is twijfelachtig. Hoeveel centrumrechtse Hongaren zullen gewaar worden dat de Magyar Hirlap, een krant die altijd pal stond voor liberalisatie van softdrugs en andere liberale kwesties en die de linkse regering meestal steunde, plotseling een stuk conservatiever is geworden op dit vlak?
Dat Hongarije behoefte heeft aan een centrumrechtse kwaliteitskrant, is heel waarschijnlijk, hoewel niemand, ook Széles niet, daar marktonderzoek naar heeft gedaan. De Magyar Nemzet is geen centrumrechtse, maar zeer rechtse krant, en bovendien (net als linkse kranten, overigens) onbeschaamd partijdig. Alles wat Fidesz-leider Viktor Orban doet, wordt de hemel ingeprezen, en alles wat de regeringspartijen doen, verdoemd. Ruimte voor kritische journalistiek is er niet, voor propaganda des te meer.
Ooit was dat anders. Toen was de Magyar Nemzet een interessante en nette conservatieve krant. Helaas kwam daar tijdens de Orban-regering een einde aan, toen de toenmalige krant versmolt met de veel rechtsere Napi Magyarorszag en de redactie van die laatste krant het feitelijk voor het zeggen kreeg.
Maar als ik naar mijn conservatief stemmende vrienden en kennissen kijk, kom ik niemand tegen die blij is met die nieuwe Magyar Nemzet. De krant heeft zijn eigen lezerspubliek – zo’n 60.000, veel minder als de twee kranten destijds samen hadden voor de fusie – maar enkele miljoenen Hongaren stemmen conservatief, variërend van de centrumrechtse, christendemocratische MDF tot de extreem-rechtse MIÉP.
De meeste van die mensen lezen nooit een Magyar Nemyet, dus om te zeggen dat ze alleen maar geïnteresseerd zijn in wat er mis is in Hongarije, lijkt me een nogal botte veronderstelling. Mijn vrienden zouden een conservatieve kwaliteitskrant met genuanceerde standpunten toejuichen, zeer zeker. Maar of het een goed idee is om daarvoor de enige liberale krant van het land de nek om te draaien, waag ik te betwijfelen.