De waterklok van ons weekendhuis is kapotgevroren. Min 25 en geen sneeuw op het luik, dat kon hij niet hebben. Het schijnt ons, zo meldde de buurman, zo'n vijftig kuub water gekost te hebben (vraag me niet hoe ze dat hebben kunnen meten, zonder klok). Plus een nieuwe klok.
We zijn de enigen niet. Alom in ons dorp, en in de dorpen om ons heen zijn waterklokken gesneuveld in de barre kou. Helemaal verbazen doet me dat niet. Onze klok is, geheel volgens de voorschriften van het waterleidingbedrijf, ingebouwd in een pakweg anderhalve meter diepe betonnen put in de tuin, die wordt afgesloten met een ijzeren luik. De warmte van de aarde zou de klok vorstvrij moeten houden, en doet dat normaal ook wel, als dat luik met sneeuw is bedekt. Maar dit jaar vroor het dus zonder dat het eerst fatsoenlijk gesneeuwd had.
De schade is, financieel, behoorlijk. Die vijftig kuub water, genoeg om een zwembad mee te vullen, kosten inclusief rioolrechten zo'n 25000 forint, honderd euro. De klok zelf kost pakweg 40 euro. Gelukkig kent de loodgieter hier geen voorrijkosten en is ook zijn uurtarief fatsoenlijk, zodat de reparatiekosten nog wel te overzien zijn.
Voor mij althans, maar dat ligt natuurlijk anders voor de vele gepensioneerden in het dorp. Voor hen is dit een ramp die toch al snel een half maandinkomen kost. Er hangt natuurlijk veel af van hoeveel kuub water er bij hen is weggestroomd. Je mag gelukkig aannemen dat dat minder is dan bij ons waar het huis een goed deel van de winter leeg staat.Als de leiding bij de klok knapt, zal er in de keuken wel niets meer uit de kraan komen.
Nou is die klok eigenlijk helemaal niet van ons. Hij is eigendom van het waterleidingbedrijf, en is volgens voorschriften van het waterleidingbedrijf ingebouwd. Dat lijkt dus simpel: dan is het waterleidingbedrijf er verantwoordelijk voor. Dat hadden ze daar blijkbaar ook bedacht, want toen het klachten begon te regenen, waren ze er als de kippen bij om op televisie te verklaren dat zij niét verantwoordelijk zijn, kortom, dat iedereen zelf voor de kosten moet opdraaien. Mij is overigens niet duidelijk of ze ook vinden dat iedereen voor het verloren gegane water moet betalen. En voor de rioolrechten die daarbij horen.
Wettelijk zal het vermoedelijk niet zo simpel liggen dat het waterleidingbedrijf zich aan zijn verantwoordelijkheid kan onttrekken. Maar ja, hoe groot is de kans dat mensen er werk van gaan maken? Gezien de trage Hongaarse rechtsgang kun je als waterleidingbedrijf rustig de gok nemen dat dat niet zal gebeuren. Een procedure zou jaren vergen, en kost een hoop geld. Tenzij zich dus een hele groep gedupeerden verenigt, zal dat er wel niet van komen. Ik heb ook nog nooit gehoord dat iemand de gemeente aanklaagt wegens de reparatiekosten aan zijn auto, veroorzaakt door de enorme gaten in de weg.
Eigenlijk zou dit iets zijn dat een consumentenorganisatie op zich zou moeten nemen, maar zulke organisaties staan nog maar in de kinderschoenen. Dat je als burger en consument rechten hebt, is een besef dat slechts langzaam doordringt in een maatschappij waar consumenten pas sinds vijftien jaar een echte vrije keuze hebben en waar overheidsdiensten van oudsher geen recht waren, maar iets om dankbaar voor te zijn. Het is niet zo lang geleden dat je tien, vijftien jaar moesten wachten op een telefoonaansluiting of op een Oost-Duitse Trabant of Wartburg.
Het is trouwens nog veel korter geleden dat er bij ons in het dorp helemaal geen water was. En geen gas, geen telefoon, geen riolering. Dat zijn allemaal verworvenheden van het laatste decennium. We zullen het er dus maar op houden dat het waterleidingbedrijf gewoon geen ervaring heeft met dit soort dingen en dus geen idee had dat het zo hard kan vriezen in Hongarije. Ik mag hopen dat ze eruit leren en nieuwe waterklokken beter tegen de vorst beschermen. In ieder geval zal ik er maar voor zorgen dat onze klok in toekomst een winterjasje aankrijgt.
RH
