Over mega-investeringen die niet waren....

Geen nieuwe Mercedesfabriek...

Ooit was er een oppositieleider genaamd Viktor Orbán die een bandje in handen kreeg van een partijbijeenkomst van de toenmalige regeringspartij. Op dat bandje verklaarde de toenmalige premier Ferenc Gyurcsány dat zijn partij in de verkiezingscampagne gelogen had. Hij zei later verder dat alle partijen gelogen hadden, dat liegen een standaardpraktijk was in de Hongaarse politiek, en dat de partijen daarmee op moesten houden. Dat haalde uiteraard niet groot de openbaarheid. Alleen de bekentenis dat hijzelf gelogen had.
Het leidde tot maandenlange rellen. Orbán eiste het aftreden van Gyurcsány. Dat Orbán zelf tijdens de verkiezingscampagne tegenover diplomaten had gezegd dat ze niet op zijn woorden moesten letten, maar op zijn daden, donderde uiteraard niet. Je mag veel doen in de Hongaarse politiek. Maar bekennen dat je liegt, dat hoort daar niet bij. Het liegen zelf ligt een stuk minder problematisch. De kiezer verwacht eigenlijk niet anders.
Het wordt alleen erg vervelend als je op heterdaad betrapt wordt. Afgelopen maandag was de Duitse premier Angela Merkel in Hongarije. Dat bezoek was, op zijn zachtst gezegd, niet echt een succes voor Orbán. Merkel sprak maar heel kort met hem, bekritiseerde openlijk zijn opvattingen over democratie en drong aan op een betrouwbaar investeringsklimaat. Ze sprak daarentegen heel lang met joodse leiders, maar wilde Orbán er niet bij hebben toen ze de slachtoffers van de Holocaust herdacht.
Maar, zo kregen journalisten van de Hongaarse nieuwsportaal Vs in de wandelgangen te horen, vanuit economisch oogpunt was het bezoek eigenlijk een doorslaand succes. Er was sprake van de bouw van een nieuwe Mercedes-fabriek, een BMW-fabriek, investeringen van Siemens in de uitbreiding van de kerncentrale in Paks. Verder was er sprake van van militaire helikopters en een elektriciteitscentrale. Kortom, het ging om miljardeninvesteringen. In euro's wel te verstaan, niet in forinten.
De nieuwsportal baseerde zich op woordvoerders, diplomaten en zakenlieden die allemaal vanwege de gevoeligheid van de materie anoniem wilden blijven. Toen AFP bij regeringswoordvoerders navraag deed, vertelden die niet simpelweg of het verhaal waar was of niet, maar weigerden commentaar. Slim, want commentaar weigeren wordt meestal als een verhulde bevestiging uitgelegd (waarom zou je anders niet gewoon zeggen dat er niets van klopt?) en zo kwam het nieuws dus de wereld in. Regeringsgezinde media namen het groots over en glommen van trots over dit geweldige succes. En als het waar geweest zou zijn, dan zou iedereen gelijk hebben gehad om Orbán uitbundig te feliciteren.
Maar toen kwam iemand op het idee om eens navraag te doen bij andere bronnen. BMW en Mercedes, bijvoorbeeld. Beide bedrijven ontkenden investeringsplannen, en Siemens, zo bleek bij navraag bij dat bedrijf, houdt zich al lang niet meer met kerncentrales bezig. Over die hele helikopterkwestie schijnt nog lang niets beslist te zijn, en zo bleef er niets over van dit geweldige succes van Merkels bezoek. Wat voor de hand ligt, want uiteraard deelt mevrouw Merkel in een gesprek van nog geen half uur niet zomaar een paar miljard aan cadeautjes uit.
Wonderlijk. Waarom zou je een verhaal de wereld in helpen, waarvan je weet dat het niet langer dan hooguit 24 uur standhoudt? De reden is waarschijnlijk vrij simpel: propaganda. De investeringen hebben het nieuws groots gehaald. Het feit dat het hele verhaal onzin is, bereikt veel minder mensen. Zo zullen velen achteraf toch de indruk houden dat het bezoek van Merkel eigenlijk een groot succes was. Overigens zitten ook regeringsgezinde kranten als het weekblad Valász er wel mee in hun maag. "Het zou geen drama geweest zijn, als de regering de moed had gehad het Vs-verhaal te ontkennen. Maar nu zitten we wel met een klein drama," aldus het weekblad.
Een klein drama? Stel je voor dat Nederlandse regeringswoordvoerders in de wandelgangen geruchten over buitenlandse miljardeninvesteringen de wereld in zouden hebben geholpen en dat 24 uur later zou blijken dat het gewoon onzin is. Geen foutje of zo, maar gewoon verzonnen. Ik hoor de Tweede Kamer al. Ik vraag zelfs me af of Rutte dat überhaupt zou overleven.
Maar het blijft verbazingwekkend waar Hongaarse politici (en hun familieleden) mee wegkomen. Corruptiebeschuldigingen, leugens, ze schijnen als regendruppels op een oliejas van hun schouders te glijden Niet alleen van de schouders van Orbán trouwens, hou me ten goede.  De afgelopen 25 jaar is het buitengewoon zelden voorgekomen dat een politicus de gevolgen van zijn daden heeft moeten dragen, van welke politieke kleur hij ook was. Er is één voorwaarde: geef vooral niet toe dat je iets fout hebt gedaan. Want dat wordt je reuze kwalijk genomen.