Voorouderlijke graven

Hongaren verhuizen niet graag. Misschien wel naar een grotere woning in de volgende straat, maar naar een andere plaats? Weg van de familie? Als het even kan, liever niet. Familiebanden zijn heilig. Een buitenlands bandenbedrijf in Hongarije haalde ooit werknemers van over de grens, omdat ze mensen uit Oost-Hongarije, waar de werkloosheid enorm is, niet konden overhalen om naar het westen te verhuizen.
Nu dacht ik altijd dat het om levende familie ging, hoewel ik weet dat de zorg voor de doden in Hongarije aanzienlijk verder gaat dan in Nederland. Dat je het graf van je moeder jaren niet zou bezoeken (als je het nog weet te vinden) is in Hongarije praktisch ondenkbaar. Iedereen gaat op zijn minst rond 1 november een keer op bezoek bij de overleden dierbaren. En als het even kan ook bij de verjaardag, sterfdag en andere belangrijke momenten.
Maar afgelopen week las ik een verhaal over het dorp Rajka, aan de grens met Slowakije. Rajka, dat op een kwartier rijden van de Slowaakse hoofdstad Bratislava ligt, heeft zich in de afgelopen jaren ontwikkeld tot een soort gegoede buitenwijk van die stad. Wie de prijzen in Bratislava niet kan betalen, koopt net over de grens een huis met tuin. Dankzij de vroegere premier Vladimir Meciar, die ooit als totaal onzinnig werkproject een snelweg naar de grens liet aanleggen, en dankzij de Schengengrens ben je vanaf Rajka in een kwartier in het centrum van de stad.
Voor de Slowaken zijn de Hongaarse ontroerend goed prijzen spotgoedkoop, en ze betalen dan ook grif meer dan welke Hongaarse koper dan ook. Menige inwoner van Rajka heeft de verleiding niet weerstaan en heeft verkocht, om naar het naburige Mosonmagyaróvár te verhuizen, een busrit verderop. Pakweg eenderde van de bevolking is inmiddels vertrokken, om plaats te maken voor Slowaken die veelal geen woord Hongaars spreken. Maar niet iedereen wil weg, zo blijkt uit het verhaal. Eén man heeft al aantrekkelijke aanbiedingen gehad, maar hij heeft ze allemaal afgeslagen. De sfeer in het dorp is weliswaar veranderd, maar zijn hele familie woont nog steeds in Rajka. En niet alleen dat: "Al mijn voorouders liggen hier begraven."