f nabij restaurant een warme lunch te kopen. Bij werkgevers was het systeem erg in trek, omdat je er geen belasting en premies over hoefde te betalen.Werknemers hadden er ook geen bezwaar tegen, want in veel winkels kun je er gewoon mee betalen. De buurtsuper, de Tesco en de McDonalds, overal waren ze blij met maaltijdbonnen. Wat dus bedoeld was als lunchvergoeding en vooral een oplossing had moeten zijn voor bedrijven zonder eigen kantine, werd in praktijk een goedkope, want belastingvrije loonsverhoging.
Hongaarse salarissen zijn lager dan Nederlandse. Veel lager. Maar het nettobedrag dat mensen noemen, is vaak maar een deel van het echte plaatje. Er bestaat een uitgebreid systeem van extra's, variërend van mobiele telefoons en bedrijfsauto's, ook in Nederland geen onbekend verschijnsel, tot maaltijd- en vrijetijdsbonnen en deelname aan een 'gezondheidskassa' of gezondheidsbonnen.
Daarnaast hebben werkgevers de mogelijkheid hun werknemers een jaarlijkse bijdrage van pakweg 80 euro voor de schoolkosten van hun kinderen te geven. Ze kunnen onbeperkt het internetgebruik van hun werknemers thuis vergoeden, of hen, ook onbeperkt cultuurbonnen cadeau doen. Ambtenaren, en dat zijn er nogal wat, reizen voor half geld met het openbaar vervoer. En dan zijn er ongetwijfeld extraatjes waarvan ik nog nooit gehoord heb. Die extra's kunnen het reële inkomen al met al om tientallen procenten verhogen.
Voor een deel zijn die regelingen een soort erfenis van het socialisme, toen werknemers van hun wieg tot hun graf door vadertje staat werden verzorgd. Buitenlandse vakanties waren uitzondering, maar een beetje bedrijf had voor zijn werknemers een vakantiepark ter beschikking, waar je voor een habbekrats heenkon. Het was dé manier om kinderen door de lange zomer te helpen: ze gingen eerst naar het vakantiepark van pa's bedrijf, dan dat van ma, en als het moest konden ze ook nog bij tantes, ooms en oma's en opa's terecht.
Als een bedrijf groot genoeg was, had het ook zijn eigen sportgelegenheden en gezondheidsvoorzieningen. Zo hadden de Hongaarse Spoorwegen hun eigen ziekenhuis in Boedapest, net als het leger. Kinderopvang in het bedrijf was ook heel gewoon, net als uiteraard bedrijfskantines waar je voor bijna niets kon eten. Het bonnensysteem bood een oplossing toen dat soort voorzieningen wegvielen.
Dankzij de maaltijdbonnen kan de baas als vanouds de warme lunchmaaltijd financieren. Met de vrijetijdsbonnen kunnen mensen tal van Hongaarse hotels en andere vrijetijdsvoorzieningen betalen, wat ook nog eens ten goede kwam aan het Hongaarse toerisme. Het gezondheidsfonds vergoedt allerlei zaken die met gezondheid te maken hebben, van de aankoop van asperine en tandpasta en de toegang tot een zwembad of kuuroord tot aan een tennisracket.
Als iemand dus vertelt wat hij netto verdient, geeft dat zelden het echte plaatje wat hij echt te besteden heeft. Iets van anderhalf miljoen Hongaren krijgt bijvoorbeeld naast zijn officiële salaris maaltijdbonnen. Het gaat om bedragen van tussen de 12000 en de 18000 forint per maand. Dat is geen extraatje meer, dat is pakweg 10 procent van het modale maandinkomen.
In sommige bedrijfstakken, zoals de mijnbouw, zijn de vakbonden er in het verleden zelfs mee accoord gegaan dat werknemers hun loonsverhoging in maaltijdbonnen kregen. Accorservices, een bedrijf dat gespecialiseerd is in de uitgifte van allerlei personeelsbonnen, adverteert op zijn website ijverig met berekeningen hoeveel belasting, en vooral premies, een bedrijf kan uitsparen door zijn personeel deels in maaltijd-, cultuur-, gezondheids-, school- en internetbonnen uit te betalen. Dat loopt in de vele tienduizenden forinten per maand. Geen wonder dat de Hongaarse belastingdienst die bonnen inmiddels ook als echt inkomen is gaan zien. Sinds dit jaar de meeste bonnen niet meer belastingvrij en moet er 25 procent belasting over worden afgedragen.
Volgens de wet mag maximaal 35 procent van het loon uit maaltijdbonnen bestaan. Daar staat tegenover dat warme maaltijdbonnen, zoals ze officieel heten, in toekomst alleen nog maar gebruikt mogen worden voor het doel waarvoor ze bestemd zijn: het kopen van warme maaltijden. De belastingdienst heeft er wel bij gezegd dat de beoordeling niet afhangt van de temperatuur van de maaltijd. Een salade is geen bezwaar. Maar een pizza moet afkomstig zijn uit een pizzeria, niet uit de diepvries.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten