CONTROLESCHRIFT

Toen onze zoon naar de middelbare school ging, kwam het in ons leven: het controleschriftje dat iedere Hongaarse scholier bij zich draagt. Op de lagere school had hij zo'n ding niet gehad, omdat zijn lagere school van het alternatieve type was, daar deden ze niet aan zulke formaliteiten. Ze hadden overigens wel om de zes weken een ouderavond, dus we bleven wel op de hoogte hoe het op school ging.
Ik vond het eerst maar niets, dat controleschrift. Leraren vullen er alle cijfers van proefwerken en overhoringen in, en als ouder moet je dat iedere keer braaf aftekenen. Verzuim, al dan niet terecht, wordt erin opgetekend en ook dat moet je aftekenen, net als opmerkingen van de klassenleraar, aantekeningen wegens slecht gedrag en andere zaken, zoals het rapport. Bemoeierig vond ik het.
Daar ben ik inmiddels anders over gaan denken. Als ik lees over de problemen op Nederlandse middelbare scholen, is zo'n controleschrift zo gek nog niet. Het kan je hier als ouder niet overkomen dat de school je belt dat zoonlief al maanden niet op zijn wiskundeles is verschenen of dat je na een half jaar onderwacht een rapport met allemaal vieren en vijfen onder je neus geduwd krijgt, terwijl je dochter de hele tijd deed alsof alles goed ging.
Ik heb het uiteraard over Nederlandse vieren en vijfen. In Hongarije is de vijf namelijk het hoogste cijfer en ben je als ouder dus heel tevreden over een rapport vol vieren en vijfen, tenzij je tot het streberige soort behoort dat alleen genoegen neemt met topprestaties. Die bestaan helaas, en het zijn er niet zo weinig ook. Voor zulke ouders, of beter voor hun kinderen, is het controleschrift misschien een minder positieve uitvinding. Mijn zoon's beste vriend krijgt op zijn donder zodra hij 'slechts' een vier voor een repetitie heeft en wordt dan voor het volgende proefwerk verplicht uren extra te leren.
Maar voor ouders die er normaal mee omgaan, is zo'n controleschrift een goede vinger aan de pols in een leeftijd dat het vaak lastig is om een vinger aan de pols te houden. Het leidt nog eens tot een gesprekje waarom een bepaald vak plots slecht gaat, en soms ook tot simpele oplossingen.
Zo had onze zoon ooit een één voor muziek. Hoe dan ook is dat niet zijn lievelingsvak, maar de veronderstelling van de lerares dat hij noten kon lezen terwijl hij dat niet kon, hielp natuurlijk niet. Hij zat er wel over in, want een één is volgens het Hongaarse systeem de enige onvoldoende die je kunt krijgen, maar als je er eentje op je eindrapport hebt, ga je ook meteen niet over. Daar hebben we thuis dus maar een uurtje extra aan besteed. Dat voorkwam meer enen, en een hoop frustratie. Overigens schijnt niemand op een één voor muziek te blijven zitten als de rest van de cijfers goed is, maar dat terzijde.