-witte uniformen te demonstreren. “Krenk de Hongaren niet’ staat op hun spandoek. Ze protesteren tegen het optreden van de Slowaakse oproerpolitie anderhalve week eerder, toen die hardhandig ingreep tegen extreemrechtse Hongaarse voetbalsupporters die nationalistische leuzen riepen. Na protesten bij de Slowaakse ambassade in Budapest afgelopen week hebben de Gardisten hun activiteiten nu naar de grens verlegd.Er vinden bij zes grensovergangen acties plaats, zegt ‘kapitein’ Róbert Kis, die meent dat zowel de Hongaarse als de Slowaakse regering belang bij onderdrukking van de Hongaarse Slowaken hebben. De gardisten zijn niet uit het dorp. Een paar bewoners van Letkés staan op een afstandje toe te kijken. ,,Circus,” zegt een man meesmuilend, ,,Ze staan hier op de verkeerde plek. Niemand heeft hier behoefte aan hun protesten. Wij leven in vrede met onze buren en zo moet het blijven.” Zijn buurman knikt instemmend.
Eén kilometer verderop, aan de overkant van de rivier de Ipoly, in Szalka (of Salka, zoals de Slowaken het noemen) denkt een groepje Slowaakse Hongaren in het Hongaarse Landschapshuis, een soort dorpsmuseum, er net zo over. ,,Wij hebben geen problemen met de Slowaken,’’ zegt een man, die overigens net als de rest niet met zijn naam in de krant wil. ,,Maar dit soort acties kan ervoor zorgen dat we die wel krijgen.’’
Volgens de Slowaaks-Hongaarse parlementariër Béla Bugár zijn de extremistische protesten zeer kwalijk voor de Slowaakse Hongaren. ,,Wij vragen hier zeker niet om,’’ aldus Bugár afgelopen weekend voor de Slowaakse tv. Het nationalistische optreden jut volgens hem bevolkingsgroepen tegen elkaar op. ,,Het maakt niet alleen de Hongaren, maar ook de Slowaken in Zuid-Hongarije bang,’’ aldus Bugár, die pleit voor een geregeld overleg tussen de Slowaakse en de Hongaarse regeringstop om te voorkomen dat de spanningen verder oplopen.
In het dorpshuis in Szalka waaien muziek en toespraken uit Letkés over. Een vrouw kijkt bezorgd. Hoewel ik er net overheen gereden ben, weet ze zeker dat de brug naar Hongarije afgesloten is. Een man beweert dat Slowaakse nationalisten Hongaarse automobilisten lastig vallen. De geruchten tekenen de sfeer: er is niets aan de hand, maar mensen zijn zenuwachtig. Want iedereen weet dat ondanks de goede burenrelaties de problemen wel degelijk iets dieper gaan dan wat rotzooi bij een voetbalwedstrijd.
Uit een recente opiniepeiling bleek dat Slowaken negatiever over Hongaren denken dan over zigeuners. In Szalka, een puur Hongaars dorp, merk je daar niets van. Maar de Slowaakse Nationalistische Partij, lid van de huidige regering, is openlijk anti-Hongaars en een regeringsplan dat Hongaarstalige scholen wil verplichten een deel van hun lessen in het Slowaaks te geven heeft de verhoudingen niet verbeterd. Een maatregel die al is doorgevoerd, is dat Hongaarse schoolboeken alleen nog maar de Slowaakse namen voor plaatsen mogen gebruiken, terwijl die vroeger tweetalig werden vermeld.
Slowaakse Hongaren op hun beurt hebben weinig affiniteit met het land waar ze wonen. ,,Ik spreek nauwelijks Slowaaks en wil het niet leren ook,’’ zegt een pakweg 35-jarige man trots. Een oudere vrouw sluit zich bij hem aan. ,,Ze zeggen wel eens: als je Slowaaks brood eet, moet je ook Slowaaks spreken. Hoezo Slowaaks brood? Al het graan komt uit gebieden waar Hongaren wonen. De Slowaken hebben zelf niets dan wat geiten en schapen,’’ zegt ze denigrerend.
Die houding heeft uiteraard consequenties. Slowaken en Hongaren delen weliswaar één land, maar kennen doen ze elkander niet. Hongaren die geen Slowaaks kennen, zijn ook niet in staat om het Slowaakse nieuws te volgen of een Slowaakse krant te lezen. Ze kunnen met een groot deel van hun landgenoten geen gesprek voeren. En omgekeerd. De twee bevolkingsgroepen weten opmerkelijk weinig van elkaar. En onbekend maakt onbemind.
Tegenwoordig is Slowaaks wel een verplicht vak op school. Vanaf de eerste klas krijgen de kinderen in de Hongaarse lagere school van Szalka iedere dag een uur Slowaaks. Op de kleuterschool krijgen ze de eerste Slowaakse liedjes. Maar het blijft een vreemde taal die ze vaak slecht leren beheersen.
Schoolhoofd Róbert Baranovics heeft daar wel een verklaring voor: ,,Ze krijgen weliswaar van jongs af aan Slowaaks, maar uit schoolboeken die voor Slowaakse kinderen zijn geschreven. Die gaan uit van kinderen die de taal al spreken, staan boordevol grammatica en zijn totaal ongeschikt voor kinderen die Slowaaks als vreemde taal leren.’’
De boekjes zijn zo ongeschikt, dat de school zelfs begonnen is om het materiaal van de Engelse lesmethode, die wel goed is, te vertalen en te gebruiken als basis voor de Slowaakse lessen spreken. Baranovics: ,,Die lesmethode is geheel op het leren van een vreemde taal afgestemd. Kinderen spreken nu soms na negen jaar lagere school beter Engels dan Slowaaks, hoewel ze veel minder uren Engels krijgen.”
Hijzelf vindt het van groot belang dat kinderen goed Slowaaks leren, aangezien alle voortgezette opleidingen in het Slowaaks zijn. Maar het regeringsplan om de kennis van het Slowaaks te verbeteren door kinderen een deel van de vakken in die taal te laten volgen, vindt hij buitengewoon ongelukkig: ,,Dat geeft hen een enorme achterstand. Dan moeten ze vakken als biologie, waar ze in het Hongaars soms al moeite mee hebben, volgen in een taal die ze niet goed kennen. Daarmee maak je het alleen maar extra moeilijk voor hen om door te leren’’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten