ZWART RIJDEN

Er schijnen in Budapest mensen rond te lopen die de BKV, het gemeentelijk vervoersbedrijf, een miljoen forint schuldig zijn aan boetes omdat ze gesnapt zijn bij het zwartrijden. Eén iemand schijnt zelfs voor 2,4 miljoen (een kleine tienduizend euro) aan openstaande boetes te hebben staan.
Ben ik even een sukkel dat ik de paar keer dat ik een boete kreeg (omdat ik mijn abonnement vergeten was of niet doorhad dat het verlopen was) braaf naar het kantoor gegaan ben om te betalen.
Hoe je zoveel boetes bij elkaar krijgt, is mij een raadsel, want zo vaak word je niet gecontroleerd. Of je moet natuurlijk iedere dag willens en wetens bij metrostations als Deák tér uitstappen, waar altijd controle is, tot groot verdriet van menig toerist die daar braaf in de val loopt en dan op aanzienlijk minder clementie kan rekenen dan de gemiddelde Budapester.
De kans om op de tram of de bus gepakt te worden, is veel geringer, dus rijden Budapesters massaal zwart. Jaarlijks worden er 4,2 miljoen boetes uitgedeeld, Dat ruim twee boetes per inwoners, ouden van dagen en baby's die gratis mogen reizen, meegeteld. Omdat gepakte zwartrijders uiteraard maar een fractie van het werkelijke aantal zijn, mag je je afvragen hoeveel mensen in een gemiddelde tram echt hebben betaald.
Is de pakkans al niet groot, de kans dat je die boete echt moet betalen, is blijkbaar nog kleiner. Van de 4,2 miljoen gepakte zwartrijders geeft naar schatting waarschijnlijk maar 1,2 miljoen zijn echte naam op, ook al merkwaardig in een land waar je verplicht bent een identiteitsbewijs bij je te hebben en je strafbaar bent als je dat niet hebt.
Maar zelfs mensen die braaf hun naam opgeven, betalen vaak niet. In het totaal staat er zo'n 30 miljard forint, een kleine 120 miljoen euro, aan openstaande boetes uit. Dat is meer dan 60 euro per inwoner. Daar kun je een aardig gat in de openbaar vervoerbegroting van Budapest mee dichten.
Tot nu toe had de BKV ook geen enkel machtsmiddel in handen om daar iets aan te doen. Maar dat gaat veranderen. Het vervoersbedrijf wil de incassoprocedure gaat uitbesteden aan een privébedrijf, dat het geld uit de zakken mag gaan kloppen bij zo'n 100.000 mensen, met schulden variërend van 5000 tot 100.000 forint. Wie het incassobureau voor wil zijn, krijgt in november de kans voor. Wie in die maand zijn schulden komt aflossen, krijgt zelfs 20 procent korting.
De grootste boosdoeners zullen waarschijnlijk voor de rechter worden gedaagd. Bovendien wordt het vanaf komende maand mogelijk om de boetes van zwartrijders zo nodig via hun baas te innen.
Het BKV praat al jaren over de invoering van een nieuw type kaartje en van controlepoortjes bij de metro-ingang. Dat het zolang duurt, schijnt een geldkwestie te zijn. Maar volgens mij zouden die dingen zichzelf al lang terug hebben verdiend.