PALINKA

Hongarije schijnt per hoofd van de bevolking de hoogste alcoholconsumptie in de EU te hebben. Gemiddeld drinken Hongaren twintig liter pure alcohol per jaar. Alleen de inwoners van Bulgarije, Letland, Litouwen en verrassenderwijs het islamitische Turkije doen hen dat na. Gemiddeld drinken Europeanen 11 liter per jaar.
De Hongaarse consumptie (maar ook die in andere Centraal- en Oost-Europese landen) zou zelfs nog wel eens hoger kunnen liggen, aangezien het moeilijk na te gaan is hoeveel liter házibor (zelfgemaakte huiswijn) en thuisgestookte palinka in de kelen verdwijnen.

Wie ooit traditionele gastvrijheid in in een Hongaars dorp heeft genoten, weet dat je daar om een glas alcohol nauwelijks heenkomt, zelfs niet 's ochtends vroeg. Drank is letterlijk overal verkrijgbaar,
niet alleen in de supermarkt, maar ook bij vrijwel ieder klein eettentje en snackbarretje, waar je arbeiders hun gebraden worst ziet wegspoelen met een miniflesje palinka. Auto rijden mogen ze daarna niet meer, maar niemand weerhoudt hen om vervolgens een hoge stelling op te klimmen.
Dronken mensen horen tot het straatbeeld, al zie je hen zelden geweldadig worden. Eerder vallen ze in slaap. Ooit zag ik ergens in een dorp midden op de dag een taxi stoppen. De chauffeur sjorde zijn totaal bezopen passagier uit de wagen en liet hem voor een huis in de berm liggen. Even later kwam een vrouw naar buiten met een touw, dat ze de man om het middel bond en vervolgens aan het hek bevestigde. Kon hij tenminste niet de straat oprollen.
Een Poolse vriend van ons keek in Boedaepst zijn ogen uit. In Polen, toch bepaald geen land van geheelonthouders, wordt al veel langer opgetreden om de hoge alcoholconsumptie aan te pakken. Daar staat drank in de supermarkt in een aparte afdeling, als de supermarkt al drank verkoopt. Op het Centraal Station in Warschau zul je bij de tientallen winkeltjes die de vertrekkende reiziger eten aanbieden, niet één vinden die zelfs maar een pilsje verkoopt. Op straat drinken komt je in Polen op een forse boete te staan.
Polen kent ook al langer een verbod op alcoholreclames, een van de maatregelen die de Hongaarse regering na het verschijnen van het EU-rapport schijnt te overwegen. Ook zijn er plannen om de verkoop van drank aan banden te leggen. Per 1 september gaat de accijns op alcohol al omhoog. Dat heeft overigens minder met de gezondheid van de burgers, als wel met die van de schatkist te maken.