ALS DE TAXI GOEDKOPER IS DAN DE TREIN

De Hongaarse minister van transport János Kóka wil 28 spoorlijnen (in het totaal 942 kilometer, twaalf procent van het totale net) gaan sluiten als bezuinigingsmaatregel bij de zwaar verlieslijdende Hongaarse spoorwegen. Dat klinkt drastisch en de oppositie spreekt er (uiteraard) schande van. Volgens Fidesz dreigen dorpen daarmee verder in het isolement raken.
Maar de werkelijkheid is minder dramatisch. Toen Kóka zijn plannen aankondigde, had ik eigenlijk verwacht dat het lijntje naar ons buurdorp er wel bij zou zijn, maar die interpici, zoals de Hongaren die boemeltreintjes liefdevol noemen, blijft gewoon doorboemelen, hoewel de treinen bij de paar reizen die ik ermee heb gemaakt, bepaald niet vol zaten.
De lijnen die dichtgaan, zijn echter nóg onrendabeler dan onze eigen interpici.
Hoewel het om twaalf procent van het spoornet gaat, raakt de maatregelen nog niet één procent van alle passagiers. Sommige van de betrokken treinen vervoeren per rit niet meer dan drie of vier mensen. De lijnen kosten de Hongaarse belastingbetaler jaarlijks zo'n 23 miljoen euro. Het is goedkoper, aldus de minister... om voor die mensen een taxi te laten rijden dan er een trein voor in stand te houden.
Het is zeker goedkoper om op die lijnen (en vele andere lijnen, waarschijnlijk) bussen in te zetten, en dat is dan ook wat Kóka van plan is. Voor het eerst worden de dienstregelingen van de streekbus en de trein op elkaar afgestemd.
De welgeteld zeventien (!) Hongaarse dorpen die nu nog niet door een streekbus worden aangedaan, krijgen in toekomst ook een bushalte. En de streekbus rijdt in Hongarije verrassend frequent. Heel wat Nederlandse dorpen zouden ervoor tekenen als de bus zo vaak langskwam. Wat heet, als er überhaupt een bus langskwam.
Waarom die spoorlijnen eigenlijk nog open zijn, is een goede vraag. Sentimentele redenen spelen ongetwijfeld een rol, want Hongarije beroemde zich ooit op een van de meest fijnmazige spoornetten van Europa en is nog steeds trots op dat verleden.
Inmiddels blinken de Hongaarse spoorwegen echter vooral uit door verouderd materieel. Sommige delen van het spoor zijn zo slecht dat treinen er niet meer dan veertig kilometer per uur mogen rijden, veel wagons zijn vele tientallen jaren oud en een groot deel van het net heeft maar één spoor, zodat frequent treinverkeer uitgesloten is. Om die redenen plegen zelfs internationale treinen in Hongarije vaak te boemelen alsof het interpici's zijn.
Dat die onrendabele lijnen nog bestaan, heeft alles te maken met het feit dat het Hongaarse spoorwegbedrijf MÁV een bolwerk van post-communistische bedrijfsvoering is, dat schaamteloos put uit de schatkist om de verliezen, die voor dit jaar op 283 miljoen euro worden geraamd, goed te maken. Het bedrijf biedt werk aan 38000 mensen, waarvan alleen al op het hoofdkantoor 8500. Dat die zich niet allemaal het vuur uit de sloffen lopen, moge duidelijk zijn.
'De' MÁV bestaat trouwens helemaal niet, de onderneming is onderverdeeld in tientallen kleinere bedrijven, ieder uiteraard met hun eigen directeur, hun eigen secretaresse en noem maar op. Dat daar in gesnoeid kan worden, is duidelijk, en dat is Kóka dan ook van plan. Bij de MÁV moeten 2500 mensen weg, met name bij de administratie.
Komend weekend organiseren de Hongaarse vakbonden een demonstratie tegen de bezuinigingen van de regering. Daar zal het spoorwegpersoneel na deze aankondigingen vast bij staan. Maar noem me een krent, maar als Hongaarse belastingbetaler mag het voor mij bij het spoor best een interpici'tje minder.